Diagnoza sytuacji:

Średni roczny czas pracy w Polsce jest o ok. 500 godzin dłuższy niż w Niemczech i należy do najdłuższych w Europie. Polki i Polacy są przepracowani.

Na skróceniu czasu pracy zyskałyby szczególnie kobiety, które według danych OECD zdecydowanie dłużej zajmują się domem niż mężczyźni – średnio prawie pięć godzin dziennie, czyli dwa razy więcej.

Skrócenie czasu pracy odbyło się we Francji jako pierwszym kraju w Unii Europejskiej, który skrócił czas pracy z 39 do 35 godzin tygodniowo. Ostatnio uczynili to Hiszpanie. We Francki odnotowano przy tym wzrost zatrudnienia w gospodarce w liczbie od 350 tys. do 500 tys. miejsc pracy. Co więcej, mężczyźni korzystający ze skróconego tygodnia pracy deklarowali, że są znacznie bardziej zaangażowani w obowiązki rodzinne. Reforma wpłynęła także na podniesienie płac wśród kobiet i zmniejszenie nierówności między mężczyznami i kobietami na rynku pracy. Koszt dla przedsiębiorstw był średnio neutralny.

W przypadku pracownic żłobków (i podobnych placówek) konieczne jest skrócenie czasu pracy do 25 godzin tygodniowo, czyli do poziomu przysługującego obecnie opiekunkom przedszkolnym.

Rozwiązania:

• Zmienić brzmienie art. 129 § 1 Kodeksu Pracy na następujące: „Czas pracy nie może przekraczać 7 godzin na dobę i przeciętnie 35 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym […]”

  Płace w skróconym wymiarze pracy muszą zostać co najmniej na dotychczasowym poziomie (nie mogą zostać obniżone). Dotyczy to także płacy minimalnej. W przypadku stawek godzinowych muszą one zostać podniesione do poziomu gwarantującego, iż wcześniejsze tygodniowe (w wymiarze 40 godzin) wynagrodzenie pracownika nie zmniejszy się. Dlatego w ustawie musi znajdować się zapis: „Wprowadzenie norm czasu pracy przewidzianych w ustawie nie powoduje obniżenia wysokości wynagrodzenia wypłacanego pracownikowi w stałej miesięcznej wysokości. W przypadku stawki godzinowej, wynagrodzenie za 35 godzin pracy musi być równe wynagrodzeniu otrzymywanemu wcześniej za 40 godzin. Składniki wynagrodzenia określone w inny sposób ulegają podwyższeniu w stopniu, zapewniającym zachowanie przez pracownika wynagrodzenia nie niższego niż dotychczas otrzymywane.” 

  Jeżeli obniżenie przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy z 40 do 38 godzin, z 38 do 37 godzin, z 37 do 35, oraz z 35 do 32 godzin następuje w trakcie okresu rozliczeniowego, pracodawca jest obowiązany rozliczyć czas pracy pracowników przepracowany do dnia obniżenia normy. 

• Znieść możliwość przedłużania okresów rozliczeniowych do 12 miesięcy. Maksymalny okres rozliczeniowy nie powinien być dłuższy niż 3 miesiące. 

• Znieść opisaną w  art. 151 § 4 k.p. możliwość podwyższania rocznego limitu nadgodzin (z 150 do 416) poprzez regulamin pracy, układ zbiorowy lub umowę o pracę.

• Podwyższyć minimalną stawkę godzinową, aby odpowiadała stawce, która obowiązywała przy 8-godzinnym dniu pracy.

• Wprowadzić ustawę gwarantującą, iż każdy wzrost produktywności gospodarki o 10% będzie prowadzić do wzrostu pensji o 5% i spadku czasu pracy o 5%. Taka regulacja pozwoli zapewnić, że owoce wzrostu będą także przypadać pracownikom.

• Przywrócenie krótszych okresów rozliczeniowych oraz lepsze egzekwowanie maksymalnej dopuszczalnej liczby nadgodzin, aby ten limit nie był sztucznie wydłużany za pomocą narzędzi “uelastyczniania” czasu pracy,

  Okres rozliczeniowy to okres, w którym jest planowany i rozliczany czas pracy pracownika. W 2009 r. rząd wprowadził ustawę antykryzysową, która umożliwiła wydłużenie okresu rozliczeniowego do 12 miesięcy. Zmiana, która pierwotnie miała być tymczasowa, została wprowadzona na stałe nowelizacją kodeksu pracy w 2013 r. To pozwala pracodawcom podporządkować długość niestandardowemu rytmowi produkcji. W rezultacie pracownicy zmuszeni są do wysokiej elastyczności wobec sztywnych wymogów stawianych przez kierownictwo. 

  W 1-miesięcznym okresie rozliczeniowym po przekroczeniu dobowego limitu godzin pracy naliczane są nadgodziny (dodatkowo płatne lub “do odbioru”). W 12-miesięcznym okresie rozliczeniowym więcej pracy w jednym miesiącu może zostać “zrekompensowane” mniejszą liczbą godzin pracy w innym miesiącu, kiedy produkcja jest mniej intensywna. Nadmierny wysiłek związany z dłuższą pracą w ciągu dnia, tygodnia bądź miesiąca nie jest rekompensowany jako nadgodzina, tylko opłacany jak zwykła godzina pracy.

Poniżej możesz:

• ocenić tę propozycję rozwiązania (odpowiadając na pytanie w ankiecie),

• skomentować tę propozycję rozwiązania lub zaproponować własne rozwiązanie w tym obszarze (korzystając z opcji "Komentarz").